گوجه ‌فرنگى ابتدا به ‌عنوان گياه زينتى در باغچه ‌ها مورد استفاده قرار گرفت وبه نام سيب طلايى يا سيب عشق معروف شد. مصرف گوجه ‌فرنگى به‌ عنوان نوعى سبزى ازقرن نوزدهم ميلادى به بعد شروع شد و بعد از جنگ جهانى اول به ‌تدريج بر مصرف آن اضافه شد، ‌طورى که امروزه به صورت خام و پخته يا به ‌صورت سس و رب موارد استعمال زيادى دارد.

تركيبات شيميايي

بررسي تركيبات و مواد موجود در گوجه فرنگي نشان مي دهد كه درميوه ي گوجه فرنگي رسيده، گلوكز، فروكتوز، ساكاروز و تقريبا تمام آمينواسيدهاي اصلي به استثناء تريپتوفان وجود دارد.

اسيد آلي اصلي و عمده ي موجود در گوجه فرنگي، اسيد سيتريك است. اسيديته ي ميوه به تدريج از مرحله ي سبزي به طرف قرمز شدن افزايش مي يابد و حداكثر آن، موقعي است كه قرمز شدن و رنگ عوض كردن آن آغاز مي گردد و پس از آن رو به كاهش مي گذارد. ماده ي رنگي اصلي و عمده ي گوجه فرنگي كاروتنوئيد، بتاكاروتن  و ليكوپن مي باشد. حداكثر مقداركاروتنوئيدها در حالتي است كه گوجه فرنگي در زير تابش مستقيم نور رشد مي كند.

خواص و كاربرد :

ميوه ي نارس گوجه فرنگي سمي است و بايد از خوردن آن پرهيز كرد. به علاوه خوردن برگ آن که به عنوان دارو در مواردي تجويزمي شود، بايد در حد اعتدال و به مقدار مجازو محدود، در حدي كه پزشك تعيين كرده مصرف شود، زيرا برگ آن هم سمي است.

- در چين از جوشانده ي ريشه، شاخه ها و برگ هاي مسن گوجه فرنگي براي رفع دندان درد  استفاده مي کنند و خود گياه نيز خاصيت حشره كش دارد .

ماده‌اي سمّي به نام سولانين در گوجه‌فرنگي سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسموميت مي‌شود و دل پيچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ايجاد را مي‌ کند.

- در هند و چين از ميوه ي گوجه فرنگي به عنوان ملين استفاده مي شود و براي تقويت مسلولين(مبتلايان به بيماري سل )، تب هاي حصبهاي، رفع ورم ملتحمه ي چشم، آماس گوش(اوتيت)  و دفع سنگ كليه  تجويز مي شود.

- در اندونزي از گرد برگ هاي خشك كوبيده ي گوجه فرنگي، براي رفع آفتاب سوختگي پوست  و صورت استفاده مي شود. از پاشيدن آب دم كرده ي برگ گوجه فرنگي، براي دفع آفت كلم  به نام كاترپيلار نتيجه خوبي گرفته شده است.

- مصرف گوجه ‌فرنگي براي مبتلايان به دردمفاصل  تجويز شده است و براي مبتلايان به نقرس  و روماتيسم  مفيد است.

- گوجه ‌فرنگي، خنک و اشتها ‌آور است و آب آن براي رشد و نمو بهتر طفل موثر مي‌باشد.

- گوجه فرنگي به علّت دارا بودن ويتامين‌هاي A  ، B، C، K  ومواد معدني مانند کلسيم ، فسفر  و آهن در تأمين انرژي و تقويت بدن نقش موثري ايفاء مي ‌کند.

گوجه ‌فرنگي يکي از مهم ترين منابع ويتامين A مي ‌باشد. لذا در تقويت بينايي،  تقويت و سلامتي پوست و مخاط‌ ها (دهان و بيني) رشد و نمو استخوان‌ها ضروري است.

- گوجه ‌فرنگي سرشار از ويتامين‌هاي B1  و B2  مي ‌باشد؛ از اين جهت در تسکين دردهاي عصبي، رفع    بي ‌اشتهايي، و درمان يبوست ، نقصان ترشح شيرمادر و تورم‌ دهان تجويز مي ‌شود.

- گوجه ‌فرنگي، بدن را در برابر امراض و بيماري‌هاي عفوني  حفظ مي‌ کند.

- مصرف گوجه ‌فرنگي نيرو و نشاط مي ‌بخشد و پوست و دانه‌هاي آن به هضم غذا کمک مي ‌کند و روده‌ها را پاک مي ‌نمايد.

- آب گوجه ‌فرنگي ادرار‌آور مفيدي است.

- براي تميز کردن خون بايد از آب گوجه فرنگي و کرفس به نسبت مساوي و به مقدار 3 فنجان در روز، قبلاز غذا و به مدت 3 هفته استفاده کرد.

- گوجه ‌فرنگي هضم مواد نشاسته‌اي را آسان مي ‌کند و به همين جهت از آن سس درست کرده و با حبوبات  پخته مصرف مي ‌کنند.

- مصرف گوجه ‌فرنگي براي اشخاصي که مبتلا به سنگ کليه و مثانه و کبد  هستند، تجويز شده است.

- گوجه ‌فرنگي بعد از ليموترش  بيش از سايرميوه‌ها ويتامين C  دارد و مقدار زيادي فسفر،آهن، سيليس و کلسيم دارد.

- گوجه فرنگي گرچه داراي اسيد سيتريک است، اما بدن را قليايي مي‌‌کند.

- بوي برگ ‌هاي گوجه ‌فرنگي، زنبورهاي خرمايي را ناراحت مي‌ کند، لذا مي ‌توانب وته‌ ي گوجه ‌فرنگي را در باغ‌ها و بوستان‌ها کاشت تا از گزند زنبورها در امان باشند.

- اگر در محل مورچه ‌ها چند عدد برگ گوجه ‌فرنگي بگذاريد، بوي اين گياه مورچه‌ها را فراري مي ‌دهد.

- براي تميز کردن لکه ي جوهر بر روي لباس، يک تکه پنبه را در آب گوجه فرنگي فروبرده و روي لکه ي جوهر بماليد. سپس آن را بشوييد.

- اگر پوست شما کک و مک  دارد، هر روز آن رابا آب گوجه فرنگي تميز کنيد. کم کم کک و مک ‌ها را از بين مي ‌برد.

- براي جلوگيري از مزاحمت حشرات مي ‌توانيد برگ ‌هاي گوجه ‌فرنگي را به بندبکشيد و آن ‌را در اطاق خود بياويزيد، با اين کار حشرات فرار مي ‌کنند.

- سالاد کاهو و گوجه ‌فرنگي درمان کننده ي امراض عصبي هستند.

خوردن گوجه ‌فرنگي، براي بعضي بيماراني که دچار حساسيت يا آلرژي (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم، کهير و...) هستند، ضرر دارد.

تذکرات:

1. گوجه ‌فرنگي نارس و کال هضمش سنگين است، لذا خوردن آن باعث دل درد مي ‌شود.

2. سرخ کردن زيادگوجه فرنگي در روغن باعث سنگيني هضم آن مي ‌شود و روي آتش کباب کردن آن مناسب است 

3- ماده‌اي سمّي به نام سولانين در گوجه‌فرنگي سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسموميت مي‌شود و دل پيچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم راايجاد  مي‌ کند.

4- خوردن گوجه ‌فرنگي، براي بعضي بيماراني که دچار حساسيت يا آلرژي  (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم ، کهير و...) هستند، ضرر دارد.